Podsumowanie
semestr I: System
Operacyjny
System
operacyjny (OS Operating System), to środowisko
programów tworzących podstawową platformę programową dla
działania innych zainstalowanych w systemie aplikacji. Pełni on
nadzór nad pracą wszystkich uruchomionych
programów, oraz wszystkich urządzeń komputera. Mimo że swoją
pracę wykonuje głównie w tle, i sam nie wystarcza jeszcze do
tego, by komputer był w pełni funkcjonalnym narzędziem, to bez jego
pomocy właściwie nic nie będzie działać. Komputer nie byłby w stanie
normalnie się uruchomić, a każdy program musiałby sam troszczyć się o
dostęp do twardego dysku lub ekranu. Przyszłość tego typu
oprogramowania niewątpliwie należy do systemów 32 i 64
bitowych, których struktura, gwarantuje pełną wielowątkowość
i wielozadaniowość, a graficzny interfejs swobodę działania.
Zainstalowany w naszym komputerze system operacyjny decyduje o tym,
jakie programy można uruchamiać pod jego kontrolą, ma wpływ na
bezpieczeństwo umieszczonych danych, umożliwia podłączania do
różnych sieci, gdzie nadzoruje podrzędne systemy
zainstalowane na osobnych komputerach, gwarantuje kompatybilność z
innymi systemami oraz decyduje o łatwości i stabilności działania.
Niestety nie ma idealnego systemu, a każdy ma swoje wady i zalety.
Budowa
Systemy
operacyjne można podzielić na kilka kategorii dotyczących
sposobu komunikacji z użytkownikiem, oraz architektury w jakiej są
zbudowane:
Pod
względem sposobu komunikacji z użytkownikiem rozróżniamy:
Systemy
tekstowe - komunikujące się za pomocą wydawanych z lini poleceń
komend (pierwsze wersje DOSu)
Systemy
graficzne - komunikujące się za pomocą graficznych okienek i
symboli (ikon). Obsługa komputera polega na manipulowaniu, za pomocą
kursora myszy lub klawiszami, symbolami które odpowiadają
określonym zadaniom (Windows, MacOS i inne).
Pod
względem architektury, systemy operacyjne dzielimy na:
Monolityczne
- o najprostszej strukturze i jednozadaniowe, czyli gdy
system może jednocześnie wykonywać tylko jedno zadanie.
Warstwowe
- o hierarchicznej strukturze poleceń systemowych, system
może już wykonywać w tym samym czasie kilka poleceń (np. nadzorować
proces drukowania w czasie edycji tekstu w programie).
Klient
serwer - o bardzo rozbudowanej strukturze, gdzie pełnią
nadzór nad podrzędnymi systemami zainstalowanymi w
poszczególnych komputerach sieci. Aplikacje postrzegane są
przez system operacyjny jako "klienci" dostarczających im swoich usług
serwerów. "Klienci" komunikują się z serwerami poprzez jądro
systemu a każdy serwer pracuje w własnej, wydzielonej i chronionej
przestrzeni adresowej pamięci operacyjnej, dobrze odizolowany od innych
procesów. Systemy typu klient serwer rozporządzają i
wykonują zadania na trzy sposoby:
1 -
wszystkie aplikacje wykonywane są przez serwer a wyniki wyświetlane
na ekranie "klienta".
2 -
serwer dostarcza danych dla aplikacji uruchamianych na komputerze
"klienta".
3 -
wszystkie komputery współpracują ze sobą jak
równy z równym (peer to peer), korzystając
wzajemnie ze swoich zasobów.
Rodzaje
Systemów Operacyjnych
DOS
DOS
(Disk Operation System) jest dyskowym systemem operacyjnym
przeznaczonym dla jednego użytkownika, do 16-bitowych
mikrokomputerów wykorzystujących procesory rodziny Intel
8086. Wygoda użytkowania oraz zastosowanie systemu, pod nazwą PC DOS
dla komputerów IBM PC, zapewniły mu swego czasu dużą
popularność. Stworzono bogatą bibliotekę oprogramowania, działającego
pod nadzorem systemu MS DOS. Obejmującą bogaty zestaw
programów wspomagających pracę biurową, projektowanie,
kompilatory języków programowania itp. System ten wywodzi
się od systemu o nazwie QDOS, opracowanego przez Seattle Computers -
pionierską firmę w dziedzinie budowy i oprogramowania
komputerów z procesorem Intel 8086. Kolejne wersje tego
systemu o nazwie 86 DOS zostały w 1981 roku zakupione przez firmę
Microsoft i nazwane MS DOS. W tymże samym roku system MS DOS zastosował
IBM w komputerze IBM PC, wersja dla tego komputera została nazwana PC
DOS i system ten został
Charakterystyka
systemów operacyjnych nierozerwalnie
związany z komputerem osobistym IBM. Miał on być systemem działającym
szybko i efektywnie gospodarującym pamięcią dyskową. Założenia te
zostały osiągnięte. W krótkim czasie opracowano dla tego
systemu wiele programów użytkowych, co zachęciło
producentów do instalowania go w wielu komputerach. Powstało
kilka wersji systemu MS DOS: Pierwsza 1.0 (1980 r.) obsługiwała
dyskietki jednostronne, 1.1 - dwustronne (8
sektorów/ścieżkę), przy pojemności dyskietki 320KB. Rok 1982
przyniósł zupełnie zmienioną wersję 2.0, a następnie 2.1.
Pozwalały one na korzystanie z dysku stałego, dołączanie nowych
urządzeń zewnętrznych, usprawniono działanie systemu, poprawiono błędy
z pierwszych wersji (zmieniono format dysku - 9
sektorów/ścieżkę, 360 KB pojemność) oraz organizację
katalogu plików zapisanych na dysku. W systemie MS DOS 2.0 i
wersjach następnych uwzględniono pewne elementy systemu Unix, takie jak
hierarchiczny system zbiorów, czy mechanizm przetwarzania
potokowego (ang. pipe), pozwalający na łączenie wyjścia jednego
programu z wejściem drugiego. Wersja ta pozwala na pracę drugiego
programu pod nadzorem działającego programu, w szczególności
umożliwiało drukowanie w czasie pracy innego programu. W wersji tej
można tworzyć pliki dyskowe zawierające polecenia systemowe (ang. batch
file). Polecenia te są wykonywane automatycznie po podaniu nazwy pliku
lub po włączeniu zasilania (pliki o nazwie AutoExec). Wersje 3.x były
przeznaczone do komputerów IBM PC AT, choć mogły być używane
również w starszych modelach. System obsługuje dyskietki o
pojedynczej, podwójnej i poczwórnej gęstości
zapisu a także dyskietki o średnicy 8 cali (pojemność 1,2 MB) oraz 31
/2 cala (pojemność do 720 KB). Pliki dyskowe mogą być zabezpieczane
przed zapisem. Uproszczona jest instalacja dysku wirtualnego. W
systemie tym łatwiejsze jest korzystanie z hierarchicznego systemu
plików, przełączanie układu klawiatury, korzystanie z
wbudowanego zegara i inne. W dalszych aktualizacjach dodano wiele
nowych poleceń usprawniających działanie systemu takich jak ScanDisk do
diagnozowania dysków czy DriveSpace służący z kolei do ich
kompresji.
Sposób
obsługi systemu polegający na drobiazgowym i
dokładnym wpisywaniu komend również przysparza wiele
kłopotów, chociaż z pewną pomocą przychodzą tu nakładki
systemowe typu "Norton Commander" czy "DOS Shell" które
ułatwiają sposób nawigacji. Zaletą systemu jest jego
popularność, małe wymagania sprzętowe, prosta instalacja i otwartość
dzięki czemu może być uruchamiany na wielu komputerach niezależnie od
producenta i konfiguracji. W podstawowych zastosowaniach takich jak
edycja tekstu, dla tego systemu możemy znaleźć całkiem pokaźną liczbę
aplikacji, od prostych notatników, po bardziej zaawansowane
aplikacje jak WordPerfect Suite for DOS firmy Corel który
zawiera edytor tekstowy Wordperfect, arkusz kalkulacyjny Quatro Pro
oraz program do tworzenia prezentacji Corel Presentation. Wszystkie
razem zajmują około 30 MB i zadowolą się 450 KB wolnej pamięci
operacyjnej. Dla użytkowników mogących pracować w sieci i
nie mających zamiaru zrezygnować z korzystania z nowoczesnych
programów, istnieje praktyczne rozwiązanie polegające na
pracy za pomocą X-serwera. Polega to na tym, że programy są uruchamiane
np. na serwerze Linuxowym, natomiast użytkownik pracuje na komputerze
PC z zainstalowanym systemem DOS, otrzymując tylko obraz, tak jakby
pracował bezpośrednio na serwerze. W ten sposób na
komputerach może zresztą równocześnie pracować większa
liczba osób unikając jednocześnie instalacji tego samego
programu na kilku maszynach i zmniejszając kłopoty związane z
administrowaniem całego systemu. Jest to szczególnie
użyteczne w szkołach lub innych mniej zasobnych instytucjach
posiadających różnego rodzaju "antyki" z małą ilością
pamięci i ograniczoną pojemnością dysku.
LINUX
Linux to
wielozadaniowy, wieloużytkowy, 32-bitowy system operacyjny
typu UNIX stworzony przez Linusa Torvaldsa. Pierwsza wersja systemu
ujrzała światło dzienne w sierpniu 1991 roku, od tamtej pory system
podlega licznym udoskonaleniom dokonywanym przez ogromną grupę
programistów mających dostęp do kodu źródłowego
systemu, który jest rozpowszechniany na zasadach licencji
GPL (General Public License) fundacji FSF. Licencja ta zapewnia
powszechną możliwość bezpłatnego użytkowania systemu i brania udziału w
jego rozwoju. Jego kod źródłowy jak i sam system jest więc
bezpłatny i dostępny dla każdego bez żadnych ograniczeń. Natomiast
firmy komercyjne zarabiają, tworząc i sprzedając tzw. dystrybucje
Linuksa, czyli wersje instalacyjne, zawierające program, kod
źródłowy oraz setki dodatkowych programów
użytkowych przystosowanych dla tego systemu zarówno
shareware'owych jak i freeware'owych. Cena obejmuje zebranie wszystkich
programów w całość, wytłoczenie CD, oraz wydrukowanie
podręcznika użytkownika. Poszczególne wersje dystrybucyjne
różnią się jakością dołączonej dokumentacji, programem
instalacyjnym oraz ilością i aktualnością dołączonego oprogramowania
(stąd różnica liczby płyt CD-ROM w poszczególnych
dystrybucjach). przy czym coraz częściej można spotkać
również darmowe wersje dużych programów
komercyjnych na tą platformę takich jak pakiety biurowe StarOffice,
Corel World Perfect przeglądarkę Internetową i klienta pocztowego N.
Communicatora czy programy graficzne np. Gimp. Darmowe wersje
Evaluation można znaleźć na dodatkach CD czasopism komputerowych lub w
Internecie Oprócz całkowitej bezpłatności główną
zaletą Linuksa są małe wymagania sprzętowe. Do wykonywania podstawowych
zadań wystarczy mu komputer 386 z 4 MB pamięci RAM. Poza tym Linux
funkcjonuje także sprawnie na innych platformach sprzętowych takich
jak: Power-PC, Power-Mac, Atari czy Amiga. Linux stał się już
najpopularniejszym systemem dla serwerów internetowych,
używany jest przez miliony osób również jako
system operacyjny stosowany w biurach i domach - Linux
dorównuje (a często przewyższa możliwościami komercyjne
systemy UNIXowe.
Dostępnych
jest ponad 20 odmian Linuxa pochodzących od firm,
różnych organizacji i osób prywatnych. Testowa
instalacja Linuxa potrzebuje na dysku dwóch dodatkowych
partycjach sformatowanych w systemie Ext2: pierwszej na system, i
drugiej przeznaczonej na plik wymiany (swap file). Później
można uruchamiać linuxa za pomocą LOADIN. EXE z poziomu DOSa lub
używając dołączonego do systemu programu startującego LiLo (Linux
Loader). Jest to boot manager z którego po starcie systemu
można wybrać pod którym systemem operacyjnym chcesz akurat
pracować (zakładając że masz zainstalowanych na swoim komputerze więcej
systemów). Z poziomu linuxa jest dostęp do partycji Windows
95/98 (FAT 16/32) oraz Windows NT (NTFS - tylko do odczytu). Co ciekawe
w Linuxie
możemy również uruchamiać prawie wszystkie 16 i 32
bitowe aplikacje Windows, aby to zrobić potrzebny jest jednak tzw.
emulator np. Najpopularniejsze dystrybucje Linuxa to: RedHat (Chip
2/98), Debian, S. u. S. E Linux (PC WK 12/98), SlackWare, Mandera,
Caldera OpenLinux. Wszystkie pakiety dystrybucyjne Linuxa bazują na tym
samym jądrze (kernelu), a mogą tylko wystąpić różnice
pomiędzy wersjami.
Kernel
zawiera podstawowe funkcje systemu operacyjnego, ładuje
niezbędne sterowniki systemu plików, obsługi sieci oraz
dołączonych urządzeń i mnóstwo, uruchamianych z linii
poleceń narzędziowych programów pomocniczych. Instalacja i
późniejsze użytkowanie systemu w zależności od wersji nie
należy do specjalnie łatwych i wymaga już pewnej znajomości komputera
(to nie to co instalacja Windows), musimy przeznaczyć mu osobną
partycję Ext2 na HD i odpowiadać na szereg niezrozumiałych pytań
zadawanych przez program instalacyjny. Linux podobnie jak większość
nowoczesnych systemów operacyjnych ma wygodny i łatwy w
użyciu interfejs graficzny, podobny również do Windowsowych
okienek, tak zwany X-Window. Prawdopodobnie najprostszą a zarazem
najbardziej popularną wersją jest S. u. S. E. Jeżeli BIOS twojego
komputera pozwala na ładowanie systemu operacyjnego wprost z CD-ROM'u
(W opcji Boot Device zakładki Advanced CMOS Setup powinien być CD-ROM),
to proces instalacji skróci się do wykonania kilku w miarę
prostych czynności, gdyż system umieszczony jest na tzw. płycie
bootowalnej. Użytkownicy SuSE Linuxa będą mogli w pełni wykorzystać
możliwości swoich kart graficznych z akceleratorem, w tym najnowszych
pracujących z magistralą AGP i obsługujących DVD. System obsługuje
także karty video, a zestaw sterowników do najnowszych
kontrolerów SCSI i napędów dysków
wymiennych stawia go niemal na równi z innymi komercjalnymi
systemami. Wspomniany X-Windows to specyficzne środowisko graficzne
Linuxa które do złudzenia przypomina Windosowe okienka. Mamy
tu do wyboru kilkanaście menadżerów okienek które
w zależności od urozmajceń swojego interfejsu wymagają odpowiedniej
ilości wolnej pamięci RAM. Dostępne są 2 interfejsy graficzne KDE i
GNU. Najbardziej pamięciożernym jest KDE (minimum 32 a najlepiej 48 lub
64 MB RAM'u), ale za to jest to menadżer najłatwiejszy w konfiguracji i
dostosowaniu go do indywidualnych upodobań użytkownika. Obsługa odbywa
się w nim analogicznie jak w Windows 95, bezpośrednio spod grafiki przy
wykorzystaniu wbudowanego mechanizmu "przeciągnij i upuść" i innych
tego typu ułatwień znanych z Windowsowych okienek, z tym że na tej
platformie jeszcze nie wszystko działa tak jak należy a większość
programów nadal pracuje lub jest uruchamiana w trybie
tekstowym. Konfiguracja polega z reguły na edycji odpowiedniego pliku w
edytorze tekstowym a wyszukanie odpowiednich danych w większości
przypadków wymaga przeczytania anglojęzycznej dokumentacji.
Po odpowiedniej konfiguracji możemy jednak ustawić menu i wszystkie
komunikaty np. w języku polskim. Linux w dużym stopniu zawdzięcza swoją
popularność doskonałej stabilności działania, dzięki czemu znalazł
zastosowanie w narzędziach programistycznych i serwerowych a przez to
staje się coraz bardziej popularny. Przybywa również
programów przeznaczonych na tę platformę operacyjną dzięki
czemu ma szansę w niedługim już czasie konkurować z Windowsem także na
scenie domowych zastosowań. Jest to jednak system mało przyjazny a
problemy z instalacją i konfiguracją to tylko część wad. Niewiele
urządzeń sprzętowych oferuje obsługę do linuxa, a ciężar wyprodukowania
sterowników spoczywa najczęściej na barkach
programistów tego systemu. Ponadto obsłudze kart video
adapterów dźwiękowych czy drukarek daleko do uniwersalnej,
natomiast w odniesieniu do skanerów, aparatów
cyfrowych i kart TV jest to jeszcze obsługa bardzo
wybiórcza. Urządzenia których działanie zależy w
dużej mierze od komputera - Win modemy lub niektóre drukarki
atramentowe, prawdopodobnie nie będą działały w ogóle, a
zyskujące na popularności standardy, takie jak USB czy DVD, są
obsługiwane warunkowo i eksperymentalnie. Dokumentacja Linuxa jest mało
precyzyjna i nie ułatwia szczególnie procesu instalacji i
obsługi systemu tym bardziej że jest w całości w języku angielskim.
Najlepszym źródłem pomocy są więc grupy dyskusyjne w
których należy szukać pomocy zadając pytania na forum a
najlepiej przeglądając archiwum w poszukiwaniu odpowiedzi. Więcej
informacji na temat systemu znajdziesz na
http://members.tripod.com/~linuxplanet/ lub http://linux.vemco.pl .
Adres Linux w sieci Intern et: http://www.linux.org lub
http://www.linux.org.pl
OS/2
System
operacyjny OS/2 powstał w roku 1987 przy współpracy
IBM i Microsoft. Początkowo był systemem tekstowym, chociaż
wielozadaniowym i 32 bitowym. Kolejne wersje zostały wzbogacone w
system plików HPFS, dużo bardziej wydajny od FAT, oraz
interpretowany język programowania REXX, dzięki któremu
można pisać nawet dość wyrafinowane programy. W 1990 roku Microsoft
wycofał się ze współpracy i od tej pory OS/2 rozwijany był
wyłącznie jako produkt IBM. W 1991 roku IBM tworzy kolejną wersję (już
samotnie) i wzbogaca ją o wirtualną obsługę DOS/Windows. Dziś mamy już
4 wersję tego systemu, obsługującą najnowsze technologie. Zastosowano w
niej nawigację głosową, czyli możliwość wydawania komend głosem oraz
dyktowania całych dokumentów. Dotyczy to jednak wersji
angielskojęzycznych - amerykańskiej (US) i brytyjskiej (UK). OS/2 Warp
jest 32 bitowym graficznym i obiektowym systemem operacyjnym. Jest
systemem wielozadaniowym, wielowątkowym (z wywłaszczaniem) i
wieloużytkowym. Jest jedynym systemem dla komputerów PC,
który tak dogłębnie korzysta z technik obiektowych
związanych z ukierunkowaniem na dokument, posługiwaniem się typami
danych czy graficzną reprezentacją rzeczywistych obiektów.
Podobnie do innych systemów PC wykorzystuje techniki
Drag&Drop czy Plug&Play, obsługuje drugi klawisz myszy
i umożliwia posługiwanie się skrótami klawiszowymi. Inną,
wyjątkową cechą charakterystyczną OS/2 Warp jest jego objektowość,
powodująca, że nie musi nas interesować aplikacja w jakiej tworzone są
dokumenty, a jedynie one same. Na przykład korzystając z rozszerzenia
pliku można je przyporządkować kilku różnym programom. OS/2
nie jest wybredny jeśli chodzi o sprzęt. Pracuje spokojnie na
komputerach klasy Pentium i to od najniższych zegarów.
Standardowe 16 MB RAM oraz około 100 MB wolnego na dysku jest dla niego
w sam raz. System jest modułowy, więc instalujemy jedynie to, czego od
niego żądamy. Stąd też podana ilość wymaganego miejsca może się
zmniejszyć. CD-ROM jest niezbędny, gdyż system rozprowadzany jest na
dyskach CD. W przypadku najnowszej wersji OS/2 Warp 4 znajdziemy w
opakowaniu 4 krążki CD. Ciekawą cechą OS/2
Warp jest mnogość wersji, tak systemowych, jak i językowych. W
Polsce używanych jest kilka z nich. Najbardziej rozpowszechnione to
OS/2 Warp ver. 3 i 4, OS/2 Warp Connect i OS/2 Warp Server.
Różnią się nie tylko objętością, ale też, a może przede
wszystkim, przeznaczeniem. OS/2 Warp v. 3.0 jest przeznaczona dla
pojedynczych jednoprocesorowych komputerów, a OS/2 Warp
Connect v. 3.0 dla komputerów pracujących w sieciach.
Kolejna wersja 4.0 przejęła Connecta wraz z wszystkimi jego modułami
klientów sieciowych. Natomiast OS/2 Warp Serwer jest
systemem sieciowym i przeznaczony jest dla serwerów. Co
ważne, może pracować na komputerach wieloprocesorowych. Oczywiście
występują także wersje znacjonalizowane. W Polsce najczęściej spotkać
można wersje amerykańską, angielską i oczywiście polską. W przypadku
klawiatury IBM dał nam wybór obu wersji - maszynistki i
programisty. Całość zaś pracuje z polską stroną kodową IBM-852. OS/2
posiada własny system plików, jest nim HPFS. Jest to wydajny
system, w którym w odróżnieniu od FAT nie
występuje problem klastrów, gdyż jego wielkość jest stała i
wynosi 512 B. Dzięki HPFS używanie programów do
defragmentacji plików z małymi wyjątkami stało się zbędne.
Kolejną zaletą OS/2 jest jego otoczenie sieciowe, powiązane
głównie z protokołem TCP/IP. Dołączone do systemu funkcje
nie obejmują w prawdzie serwera WWW, niemniej jednak jest nieco lepsze
niż w serwerach NT. Oprogramowania dla Warpa jest dość dużo: od Public
Domain poprzez Freeware czy Shareware, aż do pakietów w
stylu Office. Próżno szukać w Warpie czegoś co
przypominałoby "menu start" znane z Windows 95. W wersji 3.0
zainstalowany jest LaunchPad (Wyrzutnia), w 4.0 dodano jeszcze
WarpCenter. Spełniają one wszystkie funkcje "menu start" oraz wiele
więcej. Np. można je powielać bez końca. Osobny LaunchPad dla
programów graficznych, gier, biura. Oczywiście nie wszystkie
muszą być widoczne, a tylko ten, z którego korzystamy w
aktualnym momencie. Widoczne w nich obiekty zmieniamy techniką
Drag&Drop (przeciągnij i upuść) i nie musimy niczego wypełniać
czy klikać w nieskończoność zanim przejdziemy przez ustawienia. Możemy
je umieszczać w dowolnym miejscu na pulpicie, czy w widocznym na nim
katalogu. Do minusów systemu można zaliczyć kłopoty ze
zdobyciem sterowników (nie każdy ma ochotę lub sposobność
szukania ich po Internecie). Być może dla niektórych minusem
będzie brak programów pisanych przez Microsoft bezpośrednio
dla OS/2, chociaż niektóre z nich można uruchamiać w
WIN-OS/2. Nie ma tu też tak ogromnej ilości oprogramowania znanego z
Windows. Pod OS/2 można także uruchomić oprogramowanie z innych
systemów. OS/2 Warp obsługuje DOS i Windows 3.x bezpośrednio
w systemie ale dotyczy to tylko programów 16 bitowych,
Oferta programowa przeznaczona na tą platformę nie jest tak obfita jak
na Windows ale mimo wszystko spełnia podstawowe wymagania a najbardziej
znane aplikacje możliwe do uruchomienia na tej platformie to choćby
uniwersalny Star Office czy pakiet biurowy Lotus Smart Suite.
Windows CE
Zredukowany
do 400 KB pamięci system operacyjny przeznaczony dla
Palmtopów, czyli małych komputerków,
które możemy trzymać w dłoni lub schować do kieszeni. System
zawiera w sobie edytor tekstu "Pocket Word", arkusz kalkulacyjny
"Pockel Excel", przeglądarkę WWW "Pocket Internet Explorer", kalendarz
oraz Inbox poczty elektronicznej. Z uwagi jednak na ograniczenia
pamięci niektóre elementy znane z pełnych wersji programu
takie jak: OLE, ODBC czy DDE są niedostępne na tej platformie
sprzętowej. Poza tym problematyczne może być również
wprowadzanie w czasie edycji tekstu polskich znaków.
MS Windows 9.xx
Microsoft
Windows to graficzny, samodzielny, 32-bitowy system
operacyjny, produkowany przez amerykańską firmę Microsoft. Oferuje on
użytkownikom system okienek (ang. windows) reprezentujących uruchomione
aplikacje oraz możliwość pracy z myszą. Pierwsza wersja Windows zdobyła
popularność jako bardzo przyjazna dla użytkownika, nakładka na system
MS-DOS /Windows.3.1x/. Intuicyjna obsługa, zastąpienie trybu tekstowego
trybem tekstowo-graficznym sprawiły, że "okienka" zdominowały świat
komputerów osobistych, Z uwagi na różnorodność
zastosowań, system ma kilka odmian:
Windows
2 (1987)
Windows/386
MS-Windows
3.0 (1990)
MS-Windows
3.1 (1992)
Windows
95 (początkowo zwany również "Chicago")
Microsoft
Windows 95 to 32-bitowy system operacyjny, który
od momentu premiery w sierpniu 1995 roku, zyskał sobie przychylność
wielu użytkowników. Dziewiędziesiątkapiątka oferuje
niespotykane wśród wcześniejszych systemów
Windows możliwości integracji aplikacji ze sobą i systemem operacyjnym,
głównie 32-bitowe jądro systemu, mechanizmy sieciowe,
otwartość na sieć Internet, 32-bitowe programy zarządzające pamięcią,
praktycznie nieograniczone możliwości alokowania pamięci operacyjnej,
stosowanie długich nazw plików, wielozadaniowość, oraz
bardzo wygodny interfejsów użytkownika.
Rozróżniamy 4 wersje tego systemu: oryginalną 16 bitową FAT
16 i trzy zaktualizowane.
4.00.950
- Wersja oryginalna (podstawowa) 16 bitowa, FAT 16.
4.00.950a
- Wersja oryginalna zaktualizowana przez Service Pack 1, 16
bitowa, FAT 16.
4.00.950b
- OSR2 (OEM Service Release 2) 32 bitowa, FAT 32");
4.00.950c
- Wersja z pakietem OSR2,5 zawierająca nakładkę serwisową
umożliwiającą dodatkowo obsługę magistrali USB.
Windows NT
Microsoft
Windows NT (ang. Windows New Technology) to sieciowy system
operacyjny firmy Microsoft, produkowany z myślą o wydajnych komputerach
i zastosowaniach w przemyśle. W systemie Windows NT (wersja 4.0 oraz
wersja 5.0) postawiono przede wszystkim na niezawodność systemu i
bezpieczeństwo, oferując sprawdzony i bardzo wygodny interfejs
użytkownika pochodzący ze środowiska Microsoft Windows 95 oraz pełną
32-bitowość. Wadą systemu jest słaba obsługa urządzeń i zaawansowany
system plików NTFS niekompatybilny z urządzeniami
używającymi Windows 95/98. Problematyczna jest również
instalacja systemu, należy z góry wiedzieć jakim urządzeniom
przysługują określone przerwania gdyś system nie wykryje tego
automatycznie tak jak to ma miejsce w systemie Windows.
Windows 98
Ta
wersja okienek oferuje między innymi zmodernizowany interfejs
użytkownika dzięki integracji Internet Explorer z Eksploratorem
Windows, nowy system pomocy online w formacie HTML, 32-bitowy FAT,
narzędzia nadzorujące i diagnozujące system, aktywny pulpit, program
wykonujący kopie zapasowe danych, wsparcie programowe dla nowych
technologii sprzętowych takich jak USB, AGP, IEEE 1394, ISDN czy DVD,
obsługuje najnowsze akceleratory grafiki 3D oraz daje możliwość
uaktualnień poprzez Internet. Jest też bardziej przyjazny dla
laptopów, gdyż uznaje niemal wszystkie typy urządzeń PC
Card, stacje dokujące oraz specyfikacje zarządzania zasilaniem: APM i
ACPI, wprowadzono również obsługę urządzeń peryferyjnych
systemu Device Bay. Windows98 jest również nieco szybszy od
swojego poprzednika ale i bardziej wymagający, aby na nim efektownie
pracować powinniśmy mieć przynajmniej Pentium 166 MHz i minimum 32 MB
RAM-u. W czerwcu 1999 r. ukazała się druga, poprawiona edycja tej
wersji systemu Windows 98 SE (Second Edition). Poprawiono w niej wiele
zauważonych błędów, dodano nieco nowych
sterowników oraz umożliwiono wspólne korzystanie
z jednego połączenia Internetowego ICS, (Internet Connection Sharing).
Windows 2000
Windows
2000 łączy w sobie większość walorów Windows NT i
98, czyli wygodny system plików, konta
użytkowników i zabezpieczenia z Windows NT i przyjazną i
bogatą obsługę sprzętową z Windows 98. System wymaga już jednak
naprawdę szybkiego procesora przynajmniej Pentium lub Penitim II (min.
166 MHz), 32 MB pamięci RAM i duży dysk - podstawowa instalacja zajmuje
aż 500 MB. Do łatwości instalacji i użytkowania które są
największą zaletą systemu dochodzi w tej wersji jeszcze możliwość
utworzenia dwu systemowej konfiguracji pozwalającej na zainstalowanie
innego systemu na drugiej partycji. 2000 wykorzystuje system
plików NTFS 5 który umożliwia podobnie jak NT
łatwe ograniczenie dostępu i szyfrowanie danych. System (według
zapewnień producenta) współpracuje również dobrze
z urządzeniami i programami chociaż w przypadku starszych egzemplarzy
mogą tu wystąpić pewne problemy.
Windows
2000 będzie dostępny w czterech wersjach:
Windows
2000 Professional - zastąpi NT Workstation 4 i częściowo
Windows 95/98.
Windows
2000 Serwer - będzie następcą NT 4.0 Serwer, stworzony z myślą
o małych i średnich sieciach, umożliwia obsługę do 4
procesorów.
Windows
2000 Advanced Serwer - przeznaczony do większych sieci,
rozszerzone funkcje zabezpieczające i zarządzające, obsługa do 8
procesorów.
Windows 2000 Datacter Serwer - najbardziej rozbudowana wersja serwera,
obsługa do 32 procesorów.
Wszystkie
wersje zawierają obsługę mechanizmów Plug
& Play (automatyczne rozpoznawanie i instalowanie przez tzw.
Hardware Assistanta kart PCI, i częściowo ISA oraz urządzeń SCSI i
USB), funkcje zarządzania energią dla komputerów
przenośnych, obsługę systemu plików FAT32, wsparcie DirectX,
usługę Active Directory Services (ADS) umożliwiającą gromadzenie
informacji o wszystkich obiektach w sieci komputerowej, dynamiczną
konfigurację (po zmianie konfiguracji systemu lub przeinstalowaniu
sterowników nie jest wymagany ponowny restart systemu jak w
poprzednich wersjach), szereg nowych narzędzi systemowych.
W
zapowiedziach producenta ma się jeszcze pojawić Millenium (Consumer
Windows in 2000), oraz Neptune (Windows 2000 for Consumers) co do
których jeszcze nie wiadomo czym będą się charakteryzować.
Plik
wymiany
Ilość
pamięci RAM ma kluczowy wpływ na wydajną pracę komputera.
Mechanizmy zarządzania pamięcią systemu operacyjnego pozwalają na
efektywne działanie Windows nawet wtedy, gdy uruchomiono wiele
aplikacji. Optymalna konfiguracja pliku wymiany to jeden z istotnych
parametrów XP. Nowe komputery stacjonarne lub
przenośne mają w 512 MB lub 1 GB
pamięci
RAM. Po zainstalowaniu systemu operacyjnego ze zdziwieniem możesz
spostrzec, że nieobciążony żadną aplikacją pochłonął niemal
3 GB na twardym dysku. Przy komputerach z 1 GB pamięci RAM, około
1,5 GB przestrzeni dyskowej poświęcone jest na specjalny plik. Jest
to pagefile.sys, nazywany plikiem stronicowania. Aplikacje
oszczędnie wykorzystujące pamięć komputera już dawno
znikły bez śladu. Programy
wykonujące niezbyt skomplikowane działania pożerają kilkanaście
lub kilkadziesiąt megabajtów RAM. Większość
autorów
aplikacji nie przywiązuje wagi do obciążenia zasobów
systemowych. Program ma działać bez błędów oraz powstać
szybko,
co często jest zgubne. Duże wymagania sprzętowe powodują
zwiększenie ilości montowanej pamięci RAM. Każdy z
uruchamianych programów pracuje w obrębie jednego
lub wielu procesów. O liczbie wykorzystywanych
procesów
decyduje twórca oprogramowania. Program to statyczny ciąg
wykonywanych instrukcji, natomiast proces to środowisko jego pracy
(zespół zasobów). Proces jest charakteryzowany
następującymi elementami: nazwa, unikatowy identyfikator
(PID), program inicjujący wykonywany kod, lista
zasobów dostępnych dla procesu (np. uchwyty do
portów,
plików), kontekst zabezpieczeń uruchomionego procesu, co
najmniej jeden wątek składowy oraz - co jest w tym wypadku
najważniejsze - przydzielona wirtualna przestrzeń adresowa. Każdy
z procesów otrzymuje pulę adresów pamięci,
którą
może wykorzystać na swoje potrzeby. Nie są to rzeczywiste adresy
pamięci RAM, lecz wirtualne. W ten sposób system operacyjny
niejako "oszukuje" aplikację, dając jej dyspozycji zakres
pamięci, którego może nie mieć. Zastosowanie
adresowania wirtualnego ma wiele zalet. Przede wszystkim aplikacje
użytkowników
nie odwołują się bezpośrednio do pamięci fizycznej, a wszelkie
działania kontroluje system operacyjny. Zapobiega to używaniu przez
dwie aplikacje (lub większą ich liczbę) tego samego obszaru
pamięci, a ingerencja w komórki pamięci obcego procesu może
prowadzić do uszkodzenia programu, w szczególnych wypadkach
zaś do załamania się systemu. Drugą zaletą jest możliwość
uruchamiania kolejnych programów nawet wtedy, gdy potrzeby
pozostałych przekroczą fizyczną ilość pamięci. Za
zarządzanie pamięcią w systemach Windows odpowiada Menedżer
pamięci wirtualnej (Virtual Memory Manager). Jego głównym
zadaniem jest translacja przydzielonych procesom wirtualnych
adresów
na fizyczne adresy pamięci RAM. Jeśli jeden z wątków
procesu musi się odwołać do zasobów przechowywanych w
pamięci, menedżer zamienia adres wirtualny na fizyczny i wątek
sięga do wymaganej strony danych. Kolejnym nie mniej ważnym
zadaniem jest zarządzanie rozmiarem wolnej pamięci. Gdy jej ilość
zaczyna się kurczyć, dane są tymczasowo przenoszone na dysk.
Proces ten nosi nazwę stronicowania, pochodzącą od nazwy
podstawowej jednostki przechowywania danych obsługiwanej przez
Menedżera pamięci wirtualnej. Jest nią strona (page), która
w systemach Microsoftu liczy 4 KB. Sporadycznie Windows XP może
korzystać z tzw. dużych stron, liczących w zależności od
architektury 2 lub 4 MB. Należy pamiętać, że stronicowanie
znacznie spowalnia działanie systemu operacyjnego. Gdy Windows musi
intensywnie wymieniać dane między pamięcią a dyskiem, wydajność
dramatycznie spada. Jedynym sensownym sposobem uniknięcia częstego
stronicowania jest zapewnienie systemowi odpowiedniej ilości pamięci
RAM.
Plik
wymiany
Windows
XP stara się optymalizować
wykorzystanie zasobów komputera. Menedżer pamięci wirtualnej
nieustannie monitoruje użytkowanie RAM-u i jeśli strony pamięci
nie są używane, przenosi je do pliku wymiany. Plik wymiany,
który nosi nazwę pagefile.sys, jest domyślnie zakładany w
katalogu głównym partycji startowej Windows,
najczęściej oznaczonej literą C:. Ponieważ
plik ma ustawione atrybuty ukryty i systemowy, po uruchomieniu
Eksploratora Windows będzie niewidoczny. Jeśli chcesz go
wyświetlić, musisz w Eksploratorze wybrać menu Narzędzia | Opcje
folderów i przejść do karty Widok. W oknie Zaawansowane
ustawienia zaznacz Pokaż ukryte pliki i foldery oraz usuń
zaznaczenie opcji Ukryj chronione pliki systemu operacyjnego
(zalecane), potwierdź wybór i naciśnij OK. Zalecany
przez Microsoft rozmiar pliku pagefile.sys to 1,5 x ilość RAM w
bajtach. To zalecenie jest realizowane już podczas instalacji
Windows XP, gdy system zakłada plik o rozmiarze początkowym
wynoszącym 1,5 RAM zainstalowanej w komputerze. Jeśli w twoim
komputerze jest 512 MB RAM, plik wymiany będzie liczył 768 MB, przy
1 GB pamięci jego rozmiar wzrośnie do 1,5 GB. Warto pamiętać, że
jest to rozmiar początkowy. Gdy uruchomisz jednocześnie wiele
programów, których proces stronicowania będzie
wymagał
więcej przestrzeni, Windows automatycznie powiększy plik. Domyślnie
górna granica wynosi trzykrotność rozmiaru pamięci, np. dla
systemów z 512 MB RAM maksimum to 1536 MB. W systemach
opartych na architekturze x86 (32-bitowych) maksymalny rozmiar
pojedynczego pliku wymiany nie może przekroczyć 4095 MB.
Optymalizacja
pliku wymiany
Główne
pytanie
podczas konfiguracji pamięci wirtualnej dotyczy tego, czy system
korzysta z pliku wymiany, jeśli komputer ma dużo pamięci. Jest
również ciekawe, czy rozmiar pliku pagefile.sys musi być aż
tak znaczny. Jeśli komputer zostanie wyposażony nawet w 2 GB
pamięci, stronicowanie i tak będzie miało miejsce, tyle że mniej
intensywne. Autorzy wielu aplikacji uwzględnili obsługę
stronicowania, dlatego całkowita likwidacja pliku pagefile.sys
będzie powodowała komunikaty o błędach. Na pytanie o rozmiar
pliku nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Dla części
systemów domyślny rozmiar będzie zdecydowanie zbyt duży,
dla niektórych może się okazać za mały. Najważniejsza
jest ilość oraz rodzaj uruchamianego oprogramowania. Na szczęście
są proste sposoby monitorowania oraz dostosowania ustawień do
potrzeb indywidualnych użytkowników. Ustalenie
rozmiaru pliku wymiany to nie wszystko. Na wydajność systemu wpływa
również lokalizacja pliku pagefile.sys. Jego domyślne
położenie nie jest korzystne. W czasie działania Windows dochodzi
do rywalizacji o dostęp do plików systemowych i
pagefile.sys.
Jeśli twój komputer ma tylko jeden dysk, można założyć
niewielką (np. 1 GB), oddzielną partycję, sformatowaną w systemie
FAT, i umieścić na niej plik pagefile.sys, ale nie należy
spodziewać się wyjątkowo widocznych rezultatów tej
operacji. Przy większej liczbie dysków zalecane jest
przeniesienie pliku wymiany z dysku systemowego do innego urządzenia.
W celu znacznego usprawnienia odczytywania i zapisywania danych
najlepiej zastosować macierz RAID 0, czyli tzw. paskowanie
(striping) dysków. Uwaga! Nie umieszczaj pliku wymiany na
macierzach RAID-1 (mirror). Ich oprogramowanie może
wówczas wyświetlać
komunikaty o rozsynchronizowaniu dysków wchodzących w skład
zestawu. Ostatnim czynnikiem wpływającym na współpracę
systemu z plikiem wymiany jest fragmentacja pliku pagefile.sys. W
czasie tworzenia Windows XP usiłuje umieścić go w ciągłej
przestrzeni dyskowej. Gdy jest to niemożliwe, pagefile.sys może
zostać rozbity na kilka części, podobnie jak podczas
automatycznego zwiększania jego rozmiaru. Rozwiązaniem tego
problemu może być zwolnienie odpowiedniej ilości przestrzeni
dyskowej oraz przypisanie stałego rozmiaru początkowego i
końcowego. Innym sposobem jest wykonanie defragmentacji pliku
wymiany. Jeśli chcesz sprawdzić czy plik pagefile.sys jest
pofragmentowany lub przeprowadzić jego defragmentację, możesz
posłużyć się narzędziem Pagedefrag.
Menu
kontekstowe (menu podręczne) – termin stosowany w
informatyce. Jednokrotne naciśnięcie prawego klawisza myszy
komputerowej otwiera listę opcji dostępnych dla wybranego obiektu.
Najczęściej opcje te są również dostępne w pasku menu lub za
pomocą skrótów klawiaturowych. Menu kontekstowe
otwiera się po ustawieniu kursora w obszarze wybranego obiektu i
naciśnięciu prawego klawisza myszy komputerowej. Lista opcji jest
różna w zależności od:
stosowanego
systemu operacyjnego,
używanego
programu,
rodzaju
zaznaczonego obiektu.
Edycja
menu kontekstowego Windows
Przedstawię
prosty skrypt oraz krótki opis, dla początkujących
użytkowników, w jaki sposób możemy dowolnie
rozbudować menu kontekstowe Windows (a ściślej to które
rozwija nam się po naciśnięciu prawym klawiszem myszy na dowolny
katalog). Dlaczego
skrypt vbs? Celem jest to, aby z tego skryptu mógł
skorzystać każdy, nie zależnie od poziomu zaawansowania, nie będzie nam
więc potrzebny żadny interpretator, a tym bardziej kompilator -
wszystko to zapewni nam sam system. Jedyne czego potrzebujemy to
systemowy notatnik i kilka chwil wolnego czasu. W ten prosty
sposób rozbudujemy swoje menu o dowolną pozycję, bez
potrzeby instalowania jakichkolwiek aplikacji. Poniżej zamieszczam
skrypt (trochę na szybko pisany - ale działa ) I za chwilę wyjaśnię co
i jak.
Kod:
Option
Explicit
'CME by
Deelait
On error
resume next
Dim q
Dim d
Dim key
Dim ex
Dim t
Dim ctr
ctr = -
1
msgbox
"Witaj w programie CME. Skrypt pozwoli Ci na nie ograniczony "
& chr(34) & "upgrade" & chr(34) & "
menu kontekstowego Windows. Powodzenia! ",vbExclamation,"CME"
ex =
msgbox("Usunąć menu dodane przez WinAmp?",64+vbyesno,"CME")
If ex =
vbyes then
Dim
winAmp
Set
winAmp = CreateObject("WScript.Shell")
winAmp.RegDelete
"HKEY_CLASSES_ROOT\Directory\shell\Winamp.Bookmark\command\"
winAmp.RegDelete
"HKEY_CLASSES_ROOT\Directory\shell\Winamp.Bookmark\"
winAmp.RegDelete
"HKEY_CLASSES_ROOT\Directory\shell\Winamp.Enqueue\command\"
winAmp.RegDelete
"HKEY_CLASSES_ROOT\Directory\shell\Winamp.Enqueue\"
winAmp.RegDelete
"HKEY_CLASSES_ROOT\Directory\shell\Winamp.Play\command\"
winAmp.RegDelete
"HKEY_CLASSES_ROOT\Directory\shell\Winamp.Play\"
end if
memoryUP
q(ctr)
= msgbox("Dodać pozycję" & chr(34) & " Uruchom panel
sterowania" & chr(34) & " ?",64+vbyesno,"CME")
If
q(ctr) = vbyes then
d(ctr)
= InputBox("Edytuj etykietę nowej pozycji","CME","Uruchom panel
sterowania")
Set
key(ctr) = CreateObject("WScript.Shell")
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_00\", d(ctr)
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_00\command\",
"rundll32.exe shell32.dll,Control_RunDLLAsUser"
memoryUP
end if
q(ctr)
= msgbox("Dodać pozycję" & chr(34) & "
Otwórz w nowym oknie" & chr(34) & "
?",64+vbyesno,"CME")
If
q(ctr) = vbyes then
d(ctr)
= InputBox("Edytuj etykietę nowej pozycji","CME","Otwórz w
nowym oknie")
Set
key(ctr) = CreateObject("WScript.Shell")
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_01\", d(ctr)
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_01\command\",
"Explorer %1"
memoryUP
end if
q(ctr)
= msgbox("Dodać pozycję" & chr(34) & " Opcje
folderów" & chr(34) & " ?",64+vbyesno,"CME")
If
q(ctr) = vbyes then
d(ctr)
= InputBox("Edytuj etykietę nowej pozycji","CME","Opcje
folderów")
Set
key(ctr) = CreateObject("WScript.Shell")
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_02\", d(ctr)
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_02\command\",
"rundll32.exe shell32.dll,Options_RunDLL 0"
memoryUP
end if
q(ctr)
= msgbox("Dodać pozycję" & chr(34) & " Eksploruj
CD-ROM" & chr(34) & " ?",64+vbyesno,"CME")
If
q(ctr) = vbyes then
t =
InputBox("Podaj literę dysku dla CD-ROM","CME","F")
d(ctr)
= InputBox("Edytuj etykietę nowej pozycji","CME","Eksploruj CD-ROM")
Set
key(ctr) = CreateObject("WScript.Shell")
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_03\", d(ctr)
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_03\command\",
"Explorer.exe /e,"+ t + ":"
memoryUP
end if
q(ctr)
= msgbox("Dodać pozycję" & chr(34) & " Wyloguj"
& chr(34) & " ?",64+vbyesno,"CME")
If
q(ctr) = vbyes then
d(ctr)
= InputBox("Edytuj etykietę nowej pozycji","CME","Wyloguj")
Set
key(ctr) = CreateObject("WScript.Shell")
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_04\", d(ctr)
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_04\command\",
"shutdown /l"
memoryUP
end if
q(ctr)
= msgbox("Dodać pozycję" & chr(34) & " Wyłącz komputer"
& chr(34) & " ?",64+vbyesno,"CME")
If
q(ctr) = vbyes then
d(ctr)
= InputBox("Edytuj etykietę nowej pozycji","CME","Wyłącz komputer")
Set
key(ctr) = CreateObject("WScript.Shell")
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_05\", d(ctr)
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_05\command\",
"shutdown -s -t 1" 'gdzie 1 to czas (w sek.) do wyłączenia komputera
memoryUP
end if
q(ctr)
= msgbox("Dodać pozycję" & chr(34) & " Uruchom w oknie
MS - DOS" & chr(34) & " ?",64+vbyesno,"CME")
If
q(ctr) = vbyes then
d(ctr)
= InputBox("Edytuj etykietę nowej pozycji","CME","Uruchom w oknie
MS-DOS")
Set
key(ctr) = CreateObject("WScript.Shell")
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_05\", d(ctr)
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_05\command\",
"cmd.exe /k pushd %1"
memoryUP
end if
ex =
vbYes
Do
While ex = vbYES
ex =
msgbox("Koniec propozycji :-) Czy chcesz utworzyć własną
pozycję?",64+vbyesno,"CME")
If ex =
vbyes then
d(ctr)
= InputBox("Edytuj etykietę nowej pozycji","CME","")
Set
key(ctr) = CreateObject("WScript.Shell")
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_0" & ctr
&"\", d(ctr)
d(ctr)
= InputBox("Edytuj polecenie nowej pozycji","CME","")
key(ctr).RegWrite
"HKEY_CLASSES_ROOT\Folder\shell\menu_0" & ctr
&"\command\", d(ctr)
memoryUP
end if
loop
msgbox
"Utworzono " & ctr & " nowych pozycji!",64,"CME"
msgbox
"Program CME nic więcej nie zaoferuje :-( Przynajmniej na
razie.",64,"CME"
Private
sub MemoryUP
ctr=ctr
+ 1
reDim
q(ctr)
reDim
d(ctr)
reDim
key(ctr)
end sub
Należy przekleić skrypt do notatnika i zapiszesz z rozszerzeniem vbs.
Teraz wystarczy już uruchomić skrypt i odpowiadać na pytania prostego
kreatora. Co możemy zrobić? A no,
usunąć menu dodane przez WinAmpa (tak wielu osobom to przeszkadza),
dodać jedną z 6 proponowanych pozycji (Uruchom
panel sterowania, Otwórz w nowym oknie, Opcje
folderów, Eksploruj CD-ROM, Wyloguj, Wyłącz komputer oraz Uruchom
w oknie MS-DOS) a także dodać dowolną ilość własnych pozycji i poleceń.
Całe
działanie skryptu opiera się na edytowaniu kluczy rejestru,
który to właśnie przechowuje informacji odpowiadające budowie
menu (dla bardziej zainteresowanych - możemy edytować / usunąć
polecenia otwórz, czy wyszukaj, a nawet dodać specjalne
menu tylko i wyłącznie dyskom w oknie Mojego komputera).Jak budować
własne polecenia? Mogą to być dowolne polecenia powłoki czyli np
"shutdown -s -t 1" które spowoduje wyłączenie komptera,
chcąc go zrestartować musielibyśmy wpisać "shutdown -r -t 1". Jak łatwo
się domyśleć, mając możliwość przypisania
danej pozycji w menu dowolnego polecenia powłoki, możemy zrobić
praktycznie wszystko. Chcesz jednym kliknięciem wyłączyć
firewall? Nic prostszego, wystarczy znać odpowiednie polecenia.
Ostatnie pytanie CME, daje właśnie możliwość dodania dowolnej pozycji,
najpierw zostaniemy poproszeni o podanie etykiety (czyli napisu
który będzie widoczny w menu) wpisujemy dla przykładu
"Wyłącz Firewall". Kolejnym krokiem będzie podanie polecenia, w tym
przypadku
będzie
to "netsh firewall set opmode mode = DISABLE". Klikamy okej, kończymy
działanie skryptu i możemy oglądać efekty. Jeżeli nie
mieliśmy styczności z wierszem poleceń, możemy stworzyć pozycję menu
której zadaniem będzie jedynie uruchomienie dowolnej
aplikacji. Wystarczy w poleceniu podać pełną ściężkę dostępu do
aplikacji wraz z nazwą pliku wykonalnego. Jeżeli program znajduje się w
katalogu Windows, wystarczy podać samą nazwę pliku np msinfo32.exe
(informacje o systemie) czy też calc.exe (kalkulator).
Karta
graficzna – karta rozszerzeń komputera generująca sygnał dla
ekranu monitora. Podstawowym zadaniem karty graficznej jest
odbiór i przetwarzanie otrzymywanych od komputera informacji
o obrazie oraz odpowiednie wyświetlanie tegoż obrazu za pośrednictwem
monitora.
Konfiguracja
1.
«układ elementów, który może ulec
zmianie na inny pod wpływem jakichś okoliczności»
2.
«układ stosunków w danej grupie ludzi w danym
momencie»
3.
«ustawienie parametrów potrzebnych do pracy
programu komputerowego lub urządzenia połączonego z
komputerem»
4.
«taki układ punktów i prostych na płaszczyźnie, że
przez każdy punkt przechodzi ta sama liczba prostych, a każda prosta
przechodzi przez tę samą liczbę punktów»
Dzisiejsze
aplikacje biurowe wykorzystujące intensywnie funkcje graficzne i
trójwymiarowe gry czasu rzeczywistego stawiają ogromne
wymagania kartom graficznym. Wymiana starszej karty graficznej na nową
może przyśpieszyć działania nawet komputerów poprzedniej
generacji. Dzieje się tak, dlatego że procesory wykorzystywane w
kartach graficznych dysponują ogromną mocą porównywalną z
procesorami Pentium III czy Athlon.
Choć
większość producentów twierdzi, że wystarczy wyjąć starszą
kartę i włożyć nową, po czym system sam wykryje kartę i zainstaluje
potrzebne sterowniki, odkryliśmy, że odinstalowanie
sterowników starszej karty pomaga uniknąć wielu
problemów. Możecie pominąć ten punkt, jeśli uważacie, że
zbytnia ostrożność jest niepotrzebna. Niektórzy producenci
dostarczają programy deinstalacyjne wraz z oprogramowaniem karty (jak
np. Matrox patrz obok). Aby pozbyć się starych sterowników,
wybierzcie Start|Ustawienia|Panel Sterowania, dwukrotnie kliknijcie
ikonę Dodaj/Usuń programy i usuńcie wszystkie programy związane z kartą
graficzną. Jeśli nie jesteście pewni jakiegoś programu, nie usuwajcie
go.
Wyłączcie
komputer i wyjmijcie wtyczkę z gniazda. Odłączcie kabel monitora,
otwórzcie obudowę i odkręćcie śrubę mocującą kartę.
Ostrożnie wyjmijcie kartę.
Wyjmijcie
nową kartę z pudełka i ostrożnie umieśćcie w gnieździe. Sprawdźcie, czy
została stabilnie zamocowana i przykręćcie śrubę mocującą. Podłączcie
ponownie kable monitora, nie zakładajcie jeszcze jednak obudowy.
Ważne:
Jeśli kupiliście kartę dwumonitorową jak Matrox G400 Max, upewnijcie
się, że podłączyliście monitor do odpowiedniego gniazda (z reguły
górnego). Jeśli dysponujecie drugim monitorem czy też
panelem LCD, możecie podłączyć go do drugiego gniazda karty.
Zapoznajcie
się z instrukcją obsługi i zalecaną procedurą instalacji
sterowników, która może się różnić w
zależności od producenta. Włączcie ponownie zasilanie i komputer. Po
uruchomieniu systemu Windows automatycznie wykryje nową kartę i
uruchomi program asystujący instalacji. Włóżcie do napędu
dysk ze sterownikami karty graficznej i postępujcie zgodnie z
instrukcją. Jeśli ściągnęliście ze strony nowy sterownik, wskażcie
systemowi jego lokalizację. Programy dodatkowe często instaluje się
dopiero po poprawnym zainstalowaniu karty. Ustawcie
parametry karty. Uruchomcie Start| Ustawienia|Panel sterowania,
dwukrotnie kliknijcie ikonę Monitor a następnie kartę Ustawienia.
Wybierzcie rozdzielczość i liczbę kolorów. Windows dokona
testu ustawień i w razie niepowodzenia powróci do starych
ustawień. Owe karty oferuję wiele zaawansowanych opcji działania.
Wystarczy kilknąć przycisk Zawansowane, by uzyskać do nich dostęp. Jeśli
wszystko działa poprawie, załóżcie z powrotem obudowę. Jeśli
występują problemy, wyłączcie komputer, sprawdźcie połączenia i
upewnijcie się, że karta jest solidnie umocowana w gnieździe. Możecie
też spróbować przeinstalować sterowniki. Jeśli wszystko
zawiedzie, zadzwońcie do działu pomocy technicznej sprzedawcy;)
Menu
Start – element interfejsu
środowiska graficznego Microsoft Windows. Przez
Menu Start możemy uruchomić programy, foldery i zmienić ustawienia
na komputerze. Menu Start po raz pierwszy pojawił się w Windows 95
i od tej pory pojawia się w każdej edycji systemu. Można go
rozpoznać po logo Windows oraz napisie "Start" (napisu
tego brak w standardowym interfejsie Windows Vista oraz Windows 7).
Przycisk ten można obsługiwać myszką, można też wywołać menu
Start za pomocą klawisza Windows lub skrótu klawiszowego
Ctrl+Esc. Podstawowym zadaniem przycisku Start jest wywoływanie
hierarchicznego menu startowego, które zastąpiło okno
menedżera programów dostępne w Microsoft Windows 3.x. W
różnych wersjach Windows przycisk Start ma domyślnie
różny
wygląd:
- Szary, płaski prostokąt z 16-kolorowym
logo i napisem "Start" (Windows 9x, NT/2000).
- Zielony, wypukły prostokąt zaokrąglony
od wewnętrznej strony, z pełnokolorowym logo i napisem "Start" (Windows
XP).
- Trójwymiarowa kula
zawierająca logo Windows Vista bez napisu "Start" (Windows Vista,
Windows 7).
Nowsze
systemy udostępniają również
jako style interfejsy graficzne dostępne we wcześniejszych wersjach
(np. w Windows XP i Windows Vista można włączyć styl Standardowy
Windows), możliwe jest też zainstalowanie własnego stylu, więc
wygląd przycisku może być mylący.
Modyfikacja
Menu startowego:
Dla
wielu użytkowników
najważniejszą funkcją menu startowego okazuje się możliwość
wybierania wczytywanego systemu operacyjnego (DOS lub Windows).
Zadanie to realizujemy, uzupełniając plik AUTOEXEC.BAT o proste
zapytanie, które utworzysz za pomocą programu CHOICE.COM
dostępnego także w Windows 95/98.
W
poniższym przykładzie
użytkownik decyduje o tym, czy ma być wczytany system Windows,
naciskając klawisz [t] (tak) lub [n] (nie). Gdy nie dokona wyboru,
system zaczeka pięć sekund, po czym automatycznie uruchomi Windows.
Otwórz dowolny edytor tekstowy i dopisz do pliku
AUTOEXEC.BAT
dwa poniższe wiersze:
choice
/n /c: tj /t: t,5 Uruchomic
Windows?
if
errorlevel 2 win
Zamiast
lakonicznego pytania
"Uruchomić Windows? " można wprowadzić bardziej obszerne
zapytanie (np. informujące o automatycznym wczytywaniu po upływie
pięciu sekund). Powróć do trybu MS-DOS i odbezpiecz przed
zapisem plik systemowy MSDOS.SYS:
attrib
msdos.sys -s -h -r
Otwórz
go w edytorze tekstowym, znajdź wiersz "BootGUI=1"
i zamień cyfrę na 0. Jeśli tego nie zrobisz, Windows będzie
uruchamiany automatycznie niezależnie od wyboru użytkownika.
Następnie przywróć parametry pliku:
attrib
msdos.sys +s
+h +r
Opisana
modyfikacja nie wpływa na działanie właściwego
menu startowego Windows. Dzięki temu w przypadku awarii będziesz
miał nadal dostęp do trybu chronionego i potwierdzania pojedynczych
poleceń pliku AUTOEXEC.BAT.
Panel
sterowania - aplikacja systemowa w systemach operacyjnych Microsoft
Windows, gromadząca w jednym miejscu narzędzia do ustawiania i zmiany
parametrów systemu operacyjnego.
Panel
sterowania umożliwia zarządzanie różnymi kategoriami
sprzętu, usług i programów oraz kontami
użytkowników. Zmiany tu wprowadzone zwykle dotyczą całego
systemu i są istotne dla jego sprawnego działania.
Aplety
Panelu sterowania
Panel
sterowania do wersji Windows 3.0 był pojedynczą aplikacją CONTROL.EXE
zawierającą niemodyfikowalny zestaw ikon. Od wersji 3.1 jest to tylko
interfejs graficzny, wszystkie zadania konfiguracyjne wykonują
oddzielne moduły o rozszerzeniu CPL zwane apletami. W ten
sposób stworzono możliwość dodawania do Panelu sterowania
modułów zarządzania pochodzących od innych firm. Aplety
dostarczane z systemem powstały na podstawie modułów
wchodzących wcześniej w skład aplikacji CONTROL.EXE, przy czym
większość modułów weszła w skład apletu MAIN.CPL.
Rejestr
Windows, a dokładnie rejestr ustawień w systemach operacyjnych Windows
to hierarchiczna baza danych konfiguracyjnych. Są w niej przechowywane
informacje o konfiguracji i ustawieniach m.in. użytkowników,
urządzeń podłączonych do komputera, zainstalowanych
programów. Do
wpisów w rejestrze system odwołuje się każdorazowo, gdy
wynik wykonania operacji zależy od wcześniej zapamiętanych ustawień
systemowych. Rejestr
Windows spełnia analogiczną funkcję do katalogu /etc/ w systemach
Unix/Linux.
Zadania
uruchomione w tle
Procesy,
watki wielozadaniowość
Po
włączeniu komputera uruchamia się system Windows. Czy tylko?
Obok systemu operacyjnego działają w ukryciu liczne programy.
Niektóre są zbędne, inne nawet niebezpieczne. Dowiedz się,
jak wykrywać i usuwać cichych wspólników systemu.
W
komputerze każdego użytkownika działa mnóstwo
aplikacji. Wiele z nich czyni swoją powinność w tle,
niepostrzeżenie dla użytkownika. Jednak nie wszystkie z nich są
pożądane. Niektóre pożerają pamięć i inne cenne zasoby,
zmniejszając wydajność peceta. Program, który się zawiesi,
może sparaliżować cały system. Wówczas trzeba go na siłę
wyrzucić z pamięci komputera. Inne aplikacje kryją większe
zagrożenie. Wystarczy pomyśleć o wirusach, dialerach czy
programach szpiegowskich. Wszystkie próbują działać w
ukryciu, aby uniknąć zdemaskowania.
Jeśli
chcesz mieć kontrolę nad tym, co się dzieje w pozornie
bezgranicznych czeluściach systemu, musisz sprawdzić uruchomione
programy i wyrzucić z ich szeregów zbędne aplikacje. W ten
sposób zafundujesz systemowi kurację odchudzającą,
która
pozwoli mu żwawiej spełniać powierzone mu zadania. Przy okazji
pozbędziesz się szkodliwych intruzów. Prosta sprawa, jednak
kłopoty tkwią w szczegółach. Skąd wziąć dobrego
menedżera zadań? Jak wykrywać, które programy są
niezbędne, a które nie powinny znajdować się w systemie?
Jak unikać ryzyka związanego z zamykaniem usług, które są
nieodzowne do stabilnego działania Windows?
1.
Zadanie, proces, aplikacja
W
momencie uruchamiania program lokuje się w pamięci roboczej
komputera. Działająca aplikacja musi być zarządzana przez
Windows, więc stanowi dla niego zadanie. Użytkownikowi systemu
trudno zachować orientację w gąszczu pojęć. Nawet menedżer
zadań stosuje różne nazewnictwo. Działające programy,
czyli pliki EXE, noszą - zależnie od wersji Windows - miano zadań,
procesów lub aplikacji.
W
Windows 95/98/Me przyjęto nazwę "zadanie", a
określenie "proces" jest używane niczym synonim
aplikacji. Większości procesów towarzyszą okna. Na
przykład, gdy przywołasz Worda, jako zadanie uruchomi się
WINWORD.EXE, a na ekranie zobaczysz interfejs edytora.
Niektóre
zadania działają bez okien. Za przykład może posłużyć program
EM_EXEC.EXE, służący do sterowania myszami Logitech i instalowany
wraz z oryginalnym sterownikiem urządzenia wskazującego.
W
Windows 2000 i XP oprócz zadań są usługi, uwarunkowane
nowymi rozwiązaniami systemu zabezpieczeń, które wprowadzono
w tych edycjach Windows. Zapewniają większy stopień
bezpieczeństwa, ale paradoksalnie kryją w sobie pewne
niebezpieczeństwa.
2. Cisi
wspólnicy
Menedżer
zadań służy m.in. do wyświetlania listy bieżących
procesów, lecz system operacyjny zataja przed użytkownikiem
liczne informacje. Zatem, na co zda ci się menedżer i jak z niego
korzystać? Gdy naciśniesz klawisze [Ctrl Alt Delete], Windows
9.x/Me wstrzyma wszystkie procesy użytkownika i wyświetli okno
Menedżera zadań. Nosi ono nazwę Zamykanie programu. W edycjach
2000 i XP pojawi się okno dialogowe Zabezpieczenia systemu Windows -
kliknij w nim przycisk Menedżer zadań. Menedżer ma informować
użytkownika o uruchomionych w danej chwili plikach EXE. Jednak
korzystając z Windows 95/98/Me, nie możesz być pewny, że masz
przed sobą kompletną listę. Najgorsze jest to, że szkodliwe
programy, takie jak wirusy i trojany, mogą się łatwo ukryć przed
cyfrowym nadzorcą, a co za tym idzie, przed samym użytkownikiem.
Lepsze rozwiązanie oferują Windows 2000 i XP. W tych edycjach
systemu lista obejmuje wszystkie procesy, a na dodatek zapewnia
dodatkowe informacje. Przywołasz ją, klikając kartę Procesy.
Niemniej jednak nawet rozszerzony menedżer w systemach rodziny
2000/XP pozostawia nieco do życzenia. Brakuje w nim kilku istotnych
informacji, np. folderów, w których znajdują się
uruchomione programy, nazw ich interfejsów, a także
plików,
do których procesy te się odwołują.
Podsumowując,
Menedżer zadań wyświetla jedynie zestawienie
bieżących plików EXE, które jest za mało obrazowe
dla przeciętnego użytkownika, a ponadto może ukrywać
programy-intruzy. Niektóre procesy występują na liście
wyłącznie pod nazwą tytułu okna, co utrudnia wykrycie stosownego
pliku EXE.
3. Przez
dziurkę od klucza
Bezpłatny
podglądacz procesów Process Viewer zdradzi ci
znacznie więcej niż jego odpowiednik, który wchodzi w skład
Windows. Mimo dużych możliwości narzędzie ma skromne wymagania i
jest stosunkowo proste w obsłudze.
W
poszukiwaniu poręcznego narzędzia, które zaprezentuje
ci całkowitą listę procesów, powinieneś przede wszystkim
skorzystać z bezpłatnego programu Process Viewer (dostępny pod
adresem www.prcview.com, rozmiar pliku: 100 KB, środowiska: Windows
95/98/Me/NT/ 2000/XP). Każdy proces jest w nim wymieniony z nazwą
pliku. Oprócz tego narzędzie wyświetla ścieżkę każdego
procesu, w której jest zapisany plik EXE. Dysponując tą
informacją, możesz zazwyczaj natychmiast ustalić, do czego służy
dany proces. Na przykład w przypadku pliku EM_EXEC.EXE Process
Viewer wyświetla ścieżkę C:\PROGRAM
FILES\LOGITECH\MOUSEWARE\SYSTEM. Taka wskazówka wystarcza,
aby
odgadnąć przeznaczenie programu i zadecydować, czy zakończyć
dany proces.
Chcąc
uzyskać dodatkowe informacje na temat określonego
procesu, kliknij go prawym przyciskiem myszy. Na ekranie pojawi się
menu podręczne. Znajdziesz w nim m.in. nader praktyczną funkcję
Bring to Front, która przywołuje interfejs programu na
pierwszy plan obszaru roboczego. W niektórych przypadkach
zamiast okna interfejsu na ekranie zobaczysz komunikat This process
doesn"t contain any windows which could be activated. Oznacza,
że program ulokował się w zasobniku systemowym lub nie dysponuje
własnym interfejsem. Aby zidentyfikować taki program, musisz
rozpocząć dalsze poszukiwania. Pomoże ci w tym wygodne narzędzie
GOOGLEX2. Pamiętaj, że korzystając z Windows 2000 lub XP, musisz
być zalogowany w systemie jako administrator. W przeciwnym razie
nawet Process Viewer zatai przed tobą niektóre procesy.
Usługi
Windows 2000/XP - wyłączanie bez ryzyka
W
Windows 2000 i XP wiele składników systemu uruchamia się
jako usługi. Większość z nich jest absolutnie konieczna do
poprawnego działania systemu, dlatego trzeba zachować
szczególną
ostrożność, wyłączając usługi - niektóre z nich tylko
wydają się zbędne. Jeżeli nie chcesz podejmować ryzyka,
skorzystaj z profili sprzętowych. Domyślnie jest w systemie tylko
Profil 1. Od chwili utworzenia drugiego Windows oferuje podczas
uruchamiania możliwość wyboru profilu. Dzięki temu można
wczytywać Windows, obierając dowolną konfigurację i badając bez
ryzyka, jaki wpływ na działanie systemu ma blokowanie
poszczególnych usług.
Tworzenie
profili sprzętowych jest dziecinnie proste. Zacznij od
zalogowania się jako administrator systemu lub członek grupy
Administratorzy. Przywołaj Panel sterowania, a w nim aplet System.
Następnie wskaż kartę Sprzęt i kliknij przycisk Profile sprzętu.
Kliknięciem przycisku Kopiuj założysz nowy profil, kopiując do
niego ustawienia profilu domyślnego. Wpisz dowolną nazwę (np.
Testowy 1) i potwierdź przyciskiem OK we wszystkich trzech
oknach. Teraz
przywołaj przeglądarkę usług (services.msc). Kliknij
dwukrotnie usługę, którą chcesz próbnie wyłączyć.
Wybierz kartę Logowanie, zaznacz wpis Testowy 1 na liście profili i
kliknij przycisk Wyłącz. Po zrestartowaniu systemu i wybraniu
profilu Testowy 1 zablokowana uprzednio usługa nie będzie ponownie
uruchamiana. Gdy okaże się, że w nowej konfiguracji brakuje
pewnych funkcji, podzespołów sprzętowych lub łączy
sieciowych, przywróć pierwotną. Wystarczy jeszcze raz
zrestartować system i wybrać profil Profil 1. Jeśli wszystko
będzie działało bez zrzutu, możesz usunąć próbny profil,
a zbędne usługi powyłączać w profilu domyślnym. Przed
wprowadzeniem takich zmian warto przez dłuższy czas testować
działanie systemu bez niechcianych usług.
Rejestr
jest centralną bazą danych przeznaczoną do przechowywania w
ujednolicony sposób wszystkich informacji konfiguracyjnych
systemu operacyjnego i aplikacji. Zawiera on kompletny zestaw
wpisów dotyczących ustawień takich elementów, jak
programy obsługi (sterowniki) urządzeń, pamięć czy programy obsługi
sieci. Narzędzia systemu operacyjnego pozwalają na dostęp do niego
zarówno z komputera, którego dotyczy, jak
również poprzez sieć.
Liczba,
zadania, nazwy apletów i ich wielkości zmieniały się w miarę
rozwoju systemów Windows. Początkowo aplety były niewielkie
i wyświetlały tylko okno dialogowe bez własnego menu.
Później niektóre moduły apletu MAIN.CPL
wydzielono do samodzielnych apletów. Obecnie
niektóre aplety firm trzecich stały się rozbudowanymi
aplikacjami lub interfejsami do uruchamiania oddzielnych paneli
sterowania konkretnymi urządzeniami czy usługami.
Charakterystyka
drukarki atramentowej
Historia drukarki
sięga dalej, niż nawet historia monitora. Pierwsze
komputery posiadały zdolność do komunikacji z użytkownikiem,
która odbywała się dzięki przyrządowi o nazwie dalekopis,
którym była właśnie drukarka sprzężona z klawiaturą, a
dopiero jakiś czas później został wynaleziony monitor.
Zatem na początku utrwalano wyniki matematycznych obliczeń
komputera na papierze, a działanie drukarek wykonujących te zapisy
przypominało pracę maszyny do pisania; gotowy wzór znaku
przez barwiącą taśmę uderzał w papier zostawiając na nim
swój
ślad. Niezwykle dynamiczny rozwój dziedziny komputerowej
spowodował wynalezienie szybszych drukarek wierszowych,
które
drukowały jednocześnie cały wiersz. Kolejny krok stanowiło
wykorzystanie komputerów w domach, co stworzyło potrzebę
stworzenia drukarki osobistej.
Topologie
sieciowe to sposóby połączenia stacji sieciowych (np.
komputerów, serwerów, drukarek) w sieci.
Topologie
sieciowe są strukturami logicznymi i technicznie (fizycznie) nie
muszą być w taki sam sposób zorganizowane. Na przykład
logicznie rozumiane topologie szynowa i pierścieniowa są
zorganizowane jako gwiazda fizyczna. Wyróżniamy następujące
topologie sieciowe:
topologia
szynowa (bus)
topologia
pierścieniowa (ring)
topologia
gwiaździsta (star)
topologia
drzewiasta (tree)
Topologia
sieci - BUS
W
topologii szynowej ramka Ethernet wysyłana przez dowolną stację
sieciową dociera, za pośrednictwem medium, do wszystkich stacji
sieciowych. W sieciach Ethernet/IEEE 802.3, włącznie z 100Base-T,
jest stosowana topologia szynowa (bus).
Sieci
LAN typu szyna (Ethernet 10Base-2)
Zbudowane
są z wykorzystaniem kabla koncentrycznego 50 Ohm RG-58 (tzw. cienki
koncentryk). Długość
jednego
segmentu sieci (czyli od jednego końca do drugiego) nie może dla
cienkiego koncentryka przekraczać
185
m. Komputery są dołączone do kabla za pomocą
trójników.
Każdy segment sieci musi być ponadto na
końcach
wyposażony w terminatory o oporności przystosowanej do impedancji
falowej kabla (powszechnie jest
to
50 Ohm).
Zalety:
jest
mało wrażliwy na zakłócenia i szumy;
nadaje
się do sieci z przesyłaniem modulowanym (szerokopasmowym)
jest
tańszy niż ekranowany kabel skręcany
Wady:
łatwo
ulega uszkodzeniom
trudności
przy lokalizowaniu usterki
jakakolwiek
usterka kabla bądź połączeń powoduje awarię całej sieci
podłączenie
nowego komputera wymaga rozpięcia kabla co skutkuje unieruchomieniem
całej sieci
Topologia
sieci - RING
Topologia
pierścieniowa (ring) jest strukturą, w której stacje
sieciowe są podłączone do okablowania tworzącego pierścień.
Topologię pierścienia stosuje się w technologiach Token Ring/IEEE
802.5 i FDDI.
Topologia
sieci - STAR
Topologia
gwiaździsta (star)- kable sieciowe są połączone w jednym
wspólnym
punkcie, w którym znajdują się hub lub przełącznik.
Sieć
LAN typu gwiazda (Ethernet - 10Base-T, Fast Ethernet - 100Base-TX)
Jest
powszechnie stosowana ze względu na dużo mniejszą awaryjność,
niż sieć zbudowana w oparciu o kabel
koncentryczny.
Długość kabla od koncentratora do komputera nie może przekraczać
100 m.
Zalety:
jest
akceptowany przez wiele rodzajów sieci
łatwa
instalacja (standardowo instalowany w nowych budynkach)
duża
niezawodność
awaria
bądź rozpięcie kabla powoduje tylko odcięcie jednego stanowiska
stosunkowa
łatwość lokalizacji usterki
Wady:
ograniczona
długość odcinków kabla z uwagi na małą odporność na
zakłócenia
większy
koszt instalacji niż w przypadku kabla koncentrycznego
Topologia
sieci - TREE
Topologia
drzewiasta (tree) jest strukturą podobną do topologii szynowej, z
tą różnicą, że są tu możliwe gałęzie z wieloma
węzłami.
Protokoły
sieciowe
Protokół
sieciowy wyjaśnia cały uprzednio uzgodniony przez nadawcę i
odbiorcę proces wymiany danych na
określonej
warstwie modelu sieciowego. W uproszczonym czterowarstwowym modelu
sieciowym można
wyróżnić
następujące protokoły:
Protokoły
warstwy fizycznej: Ethernet, Token Ring
Protokoły
warstwy sieciowej: protokół internetowy (IP) będący częścią
zestawu protokołów TCP/IP
Protokoły
warstwy transportu: protokół sterowania transmisją w sieci
(TCP/IP) i protokół datagramów
użytkownika
(UDP), które są częścią zestawu protokołów TCP/IP
Protokoły
warstwy aplikacyjnej: protokół przesyłania plików
(FTP), prosty protokół przysłania poczty
(SMTP),
usługi nazewnicze domen (DNS), telnet, protokół przesyłania
hipertekstu (HTTP), prosty
protokół
zarządzania siecią (SNMP), które także są częścią
zestawu protokołów TCP/IP
Określenie
„zestaw protokołów” oznacza dwa lub
więcej protokołów
z tych warstw, które stanowią podstawę
sieci.
Kilka
najlepiej znanych zestawów protokołów to:
zestaw
protokołów IPX/SPX (międzysieciowa wymiana
pakietów/sekwencyjna wymiana pakietów)
używany
przez system Novell Netware
NetBIOS
i NetBEUI (rozszerzony interfejs użytkownika podstawowego sieciowego
systemu
wejścia/wyjścia)
wykorzystywany przez system operacyjny Microsoftu
zestaw
protokołów TCP/IP
Ściana
ognia (firewall)
Kiedy
sieć lokalna podłączona jest do Internetu, odbywa się to poprzez
router lub inne urządzenie pełniące
funkcję
bramy do Internetu. Kluczowym problemem jest zapewnienie
bezpieczeństwa sieci lokalnej przed
dostępem
z zewnątrz. Funkcję taką pełni właśnie firewall. Pozwala
ograniczyć dostęp z zewnątrz pozostawiając
możliwość
ruchu w kierunku odwrotnym.
---DOS---
Wersje systemu
Na początku był ... nie nie chaos;) był CP/M. W maju 1979 firma Seattle Computer Products skonstruowała kartę w
architekturze S-100 z nowym, 16-bitowym procesorem Intel 8086.
Pierwsza wersja DOS'a była skromna i surowa. Polecenia
TIME i DATE w wersji PC-DOS 1.0 były raczej oddzielnymi małymi programami
niż częścią COMMAND.COM. Listing zawartości katalogu podawał co prawda datę
utworzenia lub modyfikacji pliku, pomijał jednak godzinę. Polecenie MODE nie
potrafiło ustawić parametrów protokołu i prędkości połączenia ani też zmusić
portu równoległego komputera do współpracy z typowymi drukarkami. Przy pomocy
komendy COPY nie można było połączyć kilku małych plików w jeden większy.
Komunikaty ekranowe było skąpe i enigmatyczne. Wersja PC-DOS 1.00 obsługiwała
jedynie jednostronne, 8 sektorowe dyskietki o pojemności 160 kB. Wg MS wersja
1.0 mieściła się na pojedynczej dyskietce 160kB i zawierała: COMMAND.COM -
interpreter plików wsadowych oraz poleceń: DIR, REN, DEL, COPY, TYPE, PAUSE,
CHKDSK, DATE, TIME, FORMAT, SYS, ponadto EDLIN (ascetyczny edytor tekstu
pracujący w trybie edycji pojedynczych linii), DEBUG (prawdziwa perełka:
mini-assembler/debuger, wg innych źródeł dodany dopiero w wersji 2.0), FILCOM
(program do porównywania plików).
PC-DOS 1.1 z maja 1982 roku (opracowany w MS i przekazany IBM)
poprawiał te wszystkie braki lub przynajmniej czynił je mnie uciążliwymi.
Problemem nadal były ograniczenia odziedziczone po CP/M. I chociaż IBM
wprowadził obsługę dyskietek dwustronnych, 8-sektorowych o pojemności 320 kB,
użytkownicy oczekiwali na więcej.
Pierwsza wersja sprzedawana przez Microsoft nosiła oznaczenie MS-DOS
1.25, została wydana w lipcu 1982 i odpowiadała IBM PC-DOS 1.1. MS
sprzedawał MS-DOS początkowo wyłącznie w systemie OEM, dopiero od wersji 3.2
także indywidualnym odbiorcom. Pomimo iż wersje DOS'a MS i IBM były bardzo
podobne, nie były ze sobą w pełni kompatybilne/zgodne (nie można było przenosić
pomiędzy nimi programów).
Kilka uwag technicznych o systemie
Nawet najlepszy komputer nie jest
wiele wart bez odpowiedniego oprogramowania i IBM dobrze zdawał sobie z
tego sprawę. Sam IBM nie oferował zbyt wiele programów użytkowych. Były to
EasyWriter - pełen bug'ów, słaby edytor tekstów, wersja VisiCalc dla DOSa
(wersja dla Apple była prawdziwym hitem), kilka języków programowania Microsoftu
i kilka innych mniej znaczących pakietów. Najpopularniejsze wówczas programy:
WordStar i dBase II pracowały tylko w środowisku CP/M. Jednym z
najpilniejszych priorytetów IBM było zapewnienie łatwości przenoszenia
oprogramowania z CP/M do DOSa, a jedyny skuteczny i szybki sposób na realizację
tego zamierzenia był bardzo prosty: oba systemy musiały być podobne! Stąd
właśnie wiele elementów systemu znanych użytkownikowi jak np. sposób nazywania
plików (do 8 liter właściwej nazwy, kropka, 3 literowe rozszerzenie), prompt
"A>", skromne komunikaty systemowe lub zgoła ich brak (jak np. "kamienna
cisza" po usunięciu pliku) wywodzą się bezpośrednio z CP/M. To samo dotyczy głębiej ukrytych struktur
systemu jak np. File Control Blocks (FCB's), Program Segment
Prefix czy organizacja ładowania pliku do pamięci. DOS naprawiał kilka
niedostatków CP/M, kilka poleceń zmieniono na bardziej logiczne. Programiści
mogli traktować operacje I/O związane z drukarką czy ekranem w ten sam sposób
jak operacje na plikach. Organizacja zapisu na dysku w DOS'ie była
skuteczniejsza, pozwalała na zapisywanie dłuższych plików. Było to wynikiem
zastosowania przez Pattersona tablicy rozmieszczenia/alokacji plików (FAT - file
allocation table) po raz pierwszy użytej przez Billa Gatesa w AltairBASIC.
Śledziła ona położenie fragmentów pliku na dysku i umożliwiała "złożenie go w
całość" w razie potrzeby odczytu. Pozwalała również odczytywać i zapisywać
więcej niż jeden plik jednocześnie, co znacznie przyspieszyło operacje dyskowe.
W DOSie można było uruchamiać duże pliki EXE, które w przeciwieństwie do
wywodzących się z CP/M plików COM nie posiadały ograniczenia wielkości do 64kB.
Ponadto DOS mógł pozostawić nieaktywny program w pamięci, a użytkownik mógł go
uaktywnić w razie potrzeby. Dużą popularność zyskała możliwość pisania i
wykonywania skryptów, tzw. batch files. W sytuacjach awaryjnych DOS był
trochę bardziej przyjazny, poza tym obsługa błędów była bardziej dopracowana niż
w CP/M. DOS automatycznie odczytywał zawartość nowego dysku (w CP/M użytkownik
musiał "ręcznie" nakazać to systemowi) oraz zapisywał datę utworzenia lub
ostatniej modyfikacji pliku.
COMMAND.COM podczas uruchamiania programu użytkowego zwalniał część pamięci
(co miało spore znaczenie w czasach, gdy systemy standardowo były wyposażane w
64kB RAM'u) a po zakończeniu działania programu doładowywał brakującą (tzw.
transient part) część z dysku. W związku z tym, użytkownik zawsze musiał
mieć pod ręką dysk systemowy. Wkrótce jednak ilość pamięci w komputerach
powiększyła się 10-krotnie i oszczędność uzyskiwana przez taką organizacje
COMMAND.COM był mało znacząca. Jednym z większych ograniczeń pierwszej edycji
DOSa była obsługa jedynie napędów jednostronnych 160kB, mimo że dyski posiadały
dwie strony zdolne do zapisu danych. Usunięcie tego ograniczenie oraz kilku
innych usterek miało miejsce w wersji 1.1 wprowadzonej przez IBM w maju 1982
roku.
Polecenia DOS:
**Append - umozliwia uzywanie plikow w okreslonym katalogu tak, jakby
znajdowaly sie w katalogu aktualnym
**Attrib - Pokazuje lub zmienia atrybuty pliku
PROBKA
ATTRIB -R OPORNY.TXT
A oto mozliwe "sytuacje" w poleceniu:
+r - zabezpiecza plik przed zmianami czy usunieciem, nadajac mu atrybut tylko
do odczytu
-r - odbiera plikowi atrybut r
+a - nadaje plikowi atrybut archiwalny (staje sie normalnym plikiem)
+s - nadaje plikowi atrybut systemowy
+h - ukrywa plik
*CD - zmienia aktualny katalog
PROBKA
cd tomoje\torba Przechodzi do folderu TORBA i otwiera TORBA
CD\ - przechodzi do glownego katalogu
cd.. - przechodzi katalog wstecz
**CHCP - Zmienia strone kodowa lub wyswietla numer aktualnej strony.
PROBKA
CHCP nnn
Tam, gdzie nnn podajemy numer strony, np podajac 852 wprowadzamy strone z
polskimi znakami diakrytycznymi.
*CHKDSK - polecenie podobne do SCANDISK. Wlasciwie zamiast niego
powinno sie uzywac polecenie SCANDISK
PROBKA
CHKDSK
*CLS - czysci ekran zostawiajac tylko zgloszenie DOSu
PROBKA
CLS
**COPY - kopiuje podany plik we wskazane miejsce
PROBKA
COPY KONRAD.TXT A:
***CTTY - zmienia standardowe urzadzenie do wprowadzania danych. Nie
bede podawal przykladu. Po wydaniu tego polecenia pozostaje tylko zresetowac
komputer.
*DATE - Pokazuje date. Mozna takze dopisac nowa w formie mm-dd-rrrr
PROBKA
DATE
***DOUBLESPACE - jest to program do kompresji dysku/ plikow na dysku.
Szalenie niebezpieczne (mozna utracic dane, a ponadto dysku nie da sie
zdekompresowac!!!). Nie bede podawal przykladu.
*DEFRAG - defragmentator dysku
PROBKA
DEFRAG
**DEL (lub ERASE) - kasuje podany plik/ pliki w folderu.
PROBKA
DEL KONRAD.TXT Kasuje plik
DEL DOS Kasuje pliki w katalogu DOS
***DELTREE - usuwa katalog wraz ze wszystkimi plikami i podkatalogami.
Szalenie niebezpieczne. Nie podam przykladu.
*DIR - wyswietla liste plikow w danym katalogu. Mozliwe takze sa
kombinacje
/p - czeka na nacisniecie dowolnego klawisza przed dalszym "zjazdem"
PROBKA
DIR
*DOSSHELL - laduje nakladke na DOS przypominajaca z wygladu Windows
PROBKA
DOSSHEL
*EDIT - uruchamia prosty edytor tekstu.
PROBKA
EDIT
***Format - formatuje dyskietki/dyski
PROBKA
FORMAT A: Formatuje dyskietke
FORMAT A:/Q Szybki format
*MD - tworzy katalog
PROBKA
MD KOLO Tworzy katalog KOLO
*MEM - pokazuje informacje o pamieci
PROBKA
MEM
**MEMMAKER - program do optymalizacji pamieci. Nalezy go uruchamiac z
parametrem /batch po kazdej instalacji systemu DOS
PROBKA
MEMMAKER /BATCH
**MOVE - przenosi plik lub pliki z jednego katalogu do drugiego
PROBKA
MOVE C:\MOJE\ROMO.TXT C:\NOWY Przenosi plik Romo.txt do katalogu NOWY
*MSD - uruchamia program diagnostyczny. Dzieki niemu dowiesz sie co
masz w komputerze.
PROBKA
MSD
**QBASIC - uruchamia Microsoft QBasic, dzieki czemu mozesz programowac
w jezyku BASIC
PROBKA
QBASIC
**RD - usuwa katalog przez Ciebie wskazany
PROBKA
RD GUCIO Usuwa katalog GUCIO
**REN - zmienia nazwe pliku
PROBKA
REN GUCIO.TXT GUSTAW.TXT Zmienia nazwe pliku z GUCIO na GUSTAW
*TIME - pokazuje godzine z mozliwoscia wpisania aktualnej
PROBKA
TIME
*TREE - pokazuje w formie drzewa strukture katalogow na dysku
PROBKA
TREE |MORE Wyswietla strukture i czeka na wcisniecie klawisza
*TYPE - pozwala przegladac pliki
PROBKA
TYPE GUCIO.TXT Wyswietla plik GUCIO.TXT
*VER - informuje o posiadanej wersji DOSa
PROBKA
VER
*XCOPY - kopiuje pliki wraz z katalogami i podkatalogami
PROBKA
XCOPY SUMMER A:\SUMMER Kopiuje katalog SUMMER na dyskietke do katalogu SUMMER
To wszystkie najpotrzebniejsze polecenia dla uzytkownika, ktory normalnie
wykorzystuje DOS. Owszem, polecen jest znacznie wiecej.
Pozostałe materiały posiadacie w wersji PDF:)
Źródła:
http://windowsce.dobrestrony.com.pl
http://sysinternals.com/utilities/pagedefrag.html
http://www.pldos.pl/download
Pobierz:
Aplikacja MS-DOS
|